Smart Humanity – hoe het vakgebied verandert

In 2020 werd de term ‘Smart Humanity’ door de KNVI geïntroduceerd als overkoepelend thema. Het doel: richting geven aan de inzet van de vele professionals die samen de beroepsgroep vormgeven en die zich bezighouden met informatiemanagement, informatievoorziening en informatietechnologie. De beroepsgroep onderkent daarbinnen twee trends: de inhoudelijke ontwikkeling van het vakgebied en verdergaande en versnelde bewustwording. Professionals zijn zich steeds meer bewust van zowel hun inbreng voor het eigen vakgebied en de verantwoordelijkheid die zij hebben voor hun omgeving en maatschappij. In de wisselwerking tussen beide aandachtsgebieden speelt vervolgens altijd de centrale vraag: halen we het beste uit onszelf en uit onze producten, diensten en uitvindingen ten gunste van de menselijkheid?

Overal lees je hoe de wereld verandert. De woorden zijn niet nieuw, maar krijgen opnieuw betekenis. De Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) schetst de context van ‘Nederland in een fragmenterende wereldorde’. Geopolitieke invloeden worden ten minste even zwaar gewogen als de risico’s van digitale (maatschappelijke) ontwrichting, waar de WRR in 2019 over rapporteerde. Vaak zijn dergelijke ontwrichtende scenario’s gevoelsmatig ver weg van ons, of willen we ze eigenlijk niet weten – tot we ze aan den lijve ondervinden. 

In nog geen 10 jaar tijd is de omschrijving van de informatieprofessional opnieuw gedefinieerd. Een mentale transformatie om anders te kijken – dat is wat noodzakelijk is om de opdracht aan de informatieprofessional uit te voeren. Zowel professionals met een IT-achtergrond als professionals met een van oudsher documentgerichte achtergrond (informatievoorziening, archief of bibliotheek) worden aangesproken. Een informatieprofessional 3.0 houdt zich bezig met het verzamelen, beheren, analyseren, structureren en verstrekken van informatie. Digitaal of fysiek, zo efficiënt en effectief mogelijk. Van IT-specialist, databasemanager, informatie- en data-analist tot beheerder van systeem of archief. 

De komende periode is het belangrijk te blijven ontdekken wat de ontwikkeling is van dit levendige ecosysteem van informatieprofessionals, leidinggevenden en ondersteunenden van informatieprofessionals. De ambitie is een duurzame positieve impact op de maatschappij, nu en in de toekomst. Daarbij moeten risico’s genomen worden, want de betekenis van richtinggevende instituties als de politiek, religieuze stromingen of de basis van de eigen lokale gemeenschap wordt minder. Daarvoor in de plaats komen ontwikkelingen waarbij er steeds meer informatie toegankelijk is, waarbij technologie de mensheid met sprongen vooruit kan helpen, waarbij we technieken voorhanden hebben om snelle analyses te doen, waarbij bergen met bestaand én nieuwe (real time) data kunnen worden geordend en nieuws in een flits van de ene plek op de wereld naar een andere plek reist. Echt nieuws én nep-nieuws. De informatieprofessional 3.0 speelt daarin een belangrijke rol.

Dit artikel verscheen ook in de InformatieProfessional #3-2025