Spieken 2.0

Stel je bent puber en de docent probeert uit te leggen hoe oude en deels achterhaalde economische modellen werken, terwijl je eigenlijk meer wilt weten over beleggen, blockchain en cradle-to-cradle bedrijfsprocessen. Of je moet alle data van de Spaanse Inquisitie kennen, terwijl je eigenlijk wilt weten hoe China de nieuwe zijderoute implementeert en welke Europese bedrijven al 49 procent Chinees zijn. Of je wilt snappen waarom de overheid investeert in duurzaamheidsprojecten terwijl de impact zo klein is en het geld op raakt. Tsja, dat maakt het leven van de jongste generatie er niet makkelijker op. Gelukkig blijven veel schoolse patronen ook herkenbaar. De aantrekkingskracht ontdekken van roken, blowen en alcohol, onderzoeken wat relaties zijn en….spieken! 

Ik ken de tijd van het stretchen van oogspieren, minibriefjes en woorden in je handpalm. Uiteraard volledig buiten het zicht van alle docenten. Inmiddels weet ik dat een goede docent met overzicht over de klas zonder te kijken al voelt waar spiek-pogingen gedaan worden. 

Nieuwe technologie introduceert nieuwe spiek-middelen. Voorzichtig een oortje onder je (lange) haar. Een bril of lens met een link naar je eigen database. Ouderwets afkijken. Of… stiekem een 2^e tabblad openen in de browser. Mag dat, kan dat? ‘Onze’ puber heeft dit natuurlijk getest. Interessant! Voor een vak waarvan de meeste leerlingen zich afvragen (geen waarde oordeel) wat het nut is – worden alle zeilen bijgezet. Er wordt online hulp gezocht van zoekmachines en AI-chatbots. De mooiste leerervaring is dat ‘kind’ zelf het initiatief nam de helpdesk van de leverancier van het online leerprogramma te benaderen. Met als vraag: kan de docent zien of er afgekeken is? 

De vraag is natuurlijk: Heeft de docent door of er afgekeken is door de ‘proctoring modus’ aan te zetten. De helpdesk (hulde!) gaf netjes antwoord. Die instelling in deze online omgeving is dus anno 2024 een equivalent van de ouderwetse docent die aanvoelt of leerlingen spieken zonder ze aan te kijken. Het antwoord is in veel gevallen: neen. Docenten weten niet altijd wat ze met de moderne leermiddelen allemaal kunnen, hoe ze het spieken afschermen of monitoren en vooral: hoe ze er mee om gaan. Welke didactische vaardigheden staan aan, welke technische vaardigheden zijn bekend en vooral: hoe worden ze in deze mix ingezet. 

Onze puber heeft in ieder geval veel geleerd. Niet van het vak, maar wel over technologie, de ruimte binnen de toets, ethisch handelen en de impact van kennis (van zichzelf en van belangrijke stakeholders) over de inzet van technologie. En nu maar afwachten of het een ‘1’ wordt, of toch een voldoende. Hoe dan ook is deze leerling geslaagd voor deze toets. Toch?

Wouter Bronsgeest, voorzitter KNVI