Tip: Praktisch handboek voor crisisprofessionals: Crisis Management – The foundation for managing a crisis

“Crisismanagement is topsport. Voorbereiding is cruciaal en je krijgt maar één kans om het goed te doen. Discipline, reflectie en een plan zijn essentieel,” zei Thijs Jansen, Principal Consultant bij het COT Instituut voor Veiligheids- en Crisismanagement. Als strategisch adviseur was hij een van de gastsprekers tijdens de feestelijke presentatie van het eerste exemplaar. Voor de gelegenheid waren enkele tientallen genodigden samengekomen op het hoofdkantoor van de Veiligheidsregio Noord-Holland Noord in Alkmaar.

Jansen benadrukte het belang van een degelijke voorbereiding. “Het is oefenen, oefenen en nog eens oefenen,” zei hij. Dat vergroot de paraatheid en samenwerking, schept duidelijkheid over mandaten, helpt fouten en kwetsbaarheden tijdig te signaleren en draagt bij aan de ontwikkeling van een lerende organisatie.

Pionieren
Volgens Jansen gaat crisismanagement ook over pionieren, waarbij “het niet om de letter, maar om de geest van de wet gaat.” Hoe dat in de praktijk uitpakt, werd geïllustreerd door gastspreker Krishna Taneja, directeur van de Veiligheidsregio Noord-Holland Noord. In 2011, toen hij nog politiechef van het district was, schoot Tristan van der Vlis zes mensen dood en verwondde zeventien anderen in een winkelcentrum in Alphen aan den Rijn, voordat hij zichzelf van het leven beroofde. In de chaos direct na deze tragedie moest Taneja beslissingen nemen die later leidden tot een tweedaags verhoor door de Inspectie Openbare Orde en Veiligheid. “Omdat ik beslissingen nam die ik eigenlijk niet had mogen nemen, in strijd met de bestaande protocollen,” zei hij.

Crisismanagement is een vak op zich, benadrukte Taneja. Het managen van crises wordt volgens hem steeds complexer, onder meer door de invloed van sociale media en de toenemende veelzijdigheid van de crises zelf. Tegelijkertijd wees hij op de kracht van de samenleving. “Als je wordt overvallen door een incident en je als overheid alles zelf wilt regelen, ben je eindeloos bezig. Maar als je mensen verantwoordelijkheid geeft, kunnen ze heel veel,” zei hij. Hij verwees daarbij naar een voorbeeld uit 2024, toen inwoners van Hoorn tijdens dreigende overstromingen zelf dijken verstevigden met zandzakken.

Bewustwording
Het boek van Lex Schampers, uitgegeven door SECO-Institute, noemde Taneja “uitstekend,” juist omdat training, oefenen en voorbereiding steeds belangrijker worden. Schampers, bedrijfskundige en voormalig crisismanagementadviseur bij ProRail, lichtte toe dat hij het boek vooral schreef “omdat het simpelweg nog niet bestond.” In een tijd waarin organisaties steeds vaker te maken krijgen met onverwachte situaties – van cyberaanvallen tot maatschappelijke onrust, van stroomstoringen tot pandemieën – is effectief crisismanagement onmisbaar, benadrukte hij. “We zien een groeiende bewustwording op dit gebied. Zo besteedt de Kamer van Koophandel er steeds meer aandacht aan. Bedrijven realiseren zich dat ze het doelwit kunnen worden van cybercriminelen. Die bewustwording groeit razendsnel. In die zin sluit dit boek perfect aan bij deze tijd.”

Vincent Jentjens van het internationaal opererende SECO-Institute, waar Schampers betrokken is als (mede)ontwikkelaar van opleidingsmateriaal en -programma’s, sprak zijn waardering uit voor het boek. “Lex wilde, vanuit zijn bedrijfskundige achtergrond, een boek schrijven dat praktisch, pragmatisch, direct toepasbaar en goed leesbaar is. Naar mijn mening is hij daar uitstekend in geslaagd. We zijn er trots op dit naast onze trainingen aan te bieden, en we zullen het wereldwijd uitgeven.”

Het boek maakt inmiddels standaard deel uit van het lesmateriaal van de SECO-Institute-opleidingen in crisismanagement, maar is ook los verkrijgbaar via de webshop van SECO-Institute.